Nog even, dan ben ik afgestuurd aan de opleiding Writing for Performance aan de HKU. Afgelopen jaar werkte ik aan mijn afstudeerscriptie en afstudeertoneelstuk, waar de benodigde bloed, zweet en tranen aan te pas kwamen. In beide werken heb ik een bepaalde periode echt niet geloofd, zoals ik bij vrijwel ieder maakproces een bepaalde periode echt niet geloof.
Ergens even niet in geloven is op zich niet erg. Waar het gevaarlijk wordt is als ik daardoor stop met er in te investeren. Omdat ik niet geloofde, stopte ik met investeren en door het investeren achterwege te laten boekte ik natuurlijk geen vooruitgang. Een perfecte selffulfilling prophecy dus. Ik lokte mezelf onherroepelijk in een val van negatieve gedachtes: ‘ik ben het helemaal aan het verpesten, iedereen studeert al af terwijl ik er niks van bak, ik kan ook niks, ik stel me aan, ik ben een nietsnut’. Tegelijkertijd had ik ontzettend met mezelf te doen: ‘help!, ik kan het niet, ik val door de mand, ik heb geen talent, niemand zit er op te wachten, de rest schrijft veel betere stukken en maakt interessantere analyses, ik ben een mislukkeling’.
Ik vond dat ik het probleem zelf op moest lossen, maar zette de ene na de andere sabotagetechniek in om dat te voorkomen: ‘het is tijd om eens lekker uitgebreid te gaan koken, o en wat een goed idee om mijn huis op te ruimen; dan is mijn hoofd daarna ook weer leger, en het balkon verven; dan ben ik vrolijker en wie weet gaat het dan wel weer beter’.
De ene na de andere vluchtroute werd door mij ingeslagen. Ik verkeerde in een dikke ‘ik min’ situatie en deed verwoede pogingen die ‘ik min’ weer ‘ik plus’ te krijgen, maar met reddingsacties die alleen maar op de korte termijn hielpen en het probleem niet daadwerkelijk bij de wortels aanpakten.
Hoe bevrijd ik mezelf uit zo’n soort situatie? In eerste instantie door mezelf (echt) te vergeven. De ‘ik niet oké’ te herstellen naar ‘ik ben oké, alleen heb ik het gewoon even laten glippen en van fouten kan ik leren’. Vervolgens door te besluiten om (weer) verantwoordelijkheid te nemen, door (weer) een proactieve houding in te nemen. Te besluiten: ik ga het regelen (wat dat ‘het’ dan ook mag zijn). Mezelf bij elkaar rapen dus.
Wat betekende dat in mijn geval concreet? Een plan maken met daarin opgenomen hoeveel uur ik nodig had om mijn werk af te krijgen, en me aan die planning houden. Maar ook: aan mijn omgeving laten weten dat ik voorlopig bezet was en – ook niet onbelangrijk – op een volwassen manier hulp vragen aan de personen die mij daadwerkelijk konden helpen.
Wat bleek? De wereld kon best zonder mij verder en er waren wel degelijk mensen bereid om mij te helpen. Ik ging weer tijd in mijn werk steken waardoor ik langzaam maar zeker vooruitgang boekte waardoor ik langzaam maar zeker weer hoop kreeg. Ik zag weer straaltjes licht hier en daar en krabbelde op uit het gat dat ik (onbedoeld) voor mezelf had gegraven.
Zodra ik mezelf bij elkaar hebt geraapt, als ik besloten heb zelf weer ‘’achter het stuur te kruipen’’, dan kan ik me haast niet voorstellen dat ik dat stuur ooit weer uit mijn vingers zou laten glippen. Toch blijft dat zo nu en dan gebeuren. Ik let even niet op, ik ben met een paar dingen tegelijk bezig, er doet zich iets voor waardoor ik afgeleid raak of ontmoedigd word en hup; ik verlies de controle. Dat is heel menselijk. Daar hoef ik me niet voor te schamen. Als ik maar weet dat ik er ten alle tijden voor kan kiezen om dat stuur (weer) met beide handen beet te grijpen. Als ik maar weet dat, hoe ingewikkeld de situatie ook lijkt te zijn, ik de controle altijd terug kan winnen. Het enige wat ik hoef te doen in zo’n situatie is durven; durven om (weer) proactief te zijn. Dan gaat de rest niet vanzelf, maar dan gaat de rest wel.
Leila van Wetten
