De gereedschapskist van een coach is niet zo’n blauw zwaar ding, nee het is een klein gouden schatkistje met pareltjes er op. De gereedschappen geen grove hamers en schroevendraaiers, maar toverstokjes. 5d gaf ons de sleutels en leerde ons de toverspreuken. 

Leerdoel

“Welke rol ik ook heb, ik wil altijd dat alles op mijn manier gebeurt. Ik zou willen dat ik dat een beetje kan loslaten”. Dat werd ongeveer mijn leerdoel voor de opleiding Coachend Leidinggeven Leerjaar 1. De eerste confrontatie met mezelf begon onmiddellijk. Tijdens de opleidingsdagen stelden we een paar keer per dag groepjes samen om aan opdrachten te werken. Mijn eerste zelfbedachte oefening was om telkens niethet initiatief te nemen voor het vormen van zo’n groepje. Dat lukte niet! Ik liep elke keer weer op een ander af en durfde niet af te wachten. Wat een eyeopener… Een andere afslag op de rotonde nemen, een nieuw geitenpaadje van nieuw gedrag op die rotonde laten inslijten kost tijd, leerden wij. Mild leren zijn voor mezelf, ook zoiets. Ik wilde het meteen goed doen, die nieuwe afslag nemen.

 Gouden kistje

De gereedschapskist van een coach is niet zo’n blauw zwaar ding, nee het is een klein gouden schatkistje met pareltjes er op. De gereedschappen geen grove hamers en schroevendraaiers, maar toverstokjes. 5d gaf ons de sleutels en leerde ons de toverspreuken. Want wat blijkt, ieder mens heeft een berg aan nieuw gedrag tot zijn beschikking, met alle nieuwe patronen en nieuwe levenslopen die daarbij horen. Klinkt als een sprookje misschien? Ik heb het echt zo ervaren. Het is alleen net als in een sprookje niet in een wip gedaan. Er moeten heel wat draken worden verslagen, stiefmoeders van je rug geworpen en strijden gestreden, vooral met jezelf.

Betuttelen

Een voorbeeld uit mijn eigen leven. De Transactionele Analyse leerde ons in de opleiding dat je je tot een ander kan richten vanuit de ego-positie van ouder, volwassene of kind. De ouder kan kritisch zijn of voedend, een kind aangepast of vrij. Gaat het om een positie in de min, dan gaat het om doorgeslagen, belemmerend gedrag. In mijn functie van leidinggevende kwam ik vaak met mooie nieuwe plannen. Aan het eind van een bespreking keken de meeste teamleden me dan glazig aan, bedankten me en gingen weer aan het werk, zonder veel interesse voor de nieuwe plannen. “Ben ik dan niet enthousiast genoeg geweest?” Vroeg ik me dan af. Nee, zag ik in na blok 1: ik bracht de plannen vanuit de voedende ouder in de min, waarin ik mijn teamleden betuttelde en ze van alles voorkauwde.

Patronen doorbreken

Had ik mijn teamleden vanuit de ego-positie voedende ouder in de plus benaderd dan was ik minder betuttelend geweest. Maar nog beter: had ik ze vanuit de volwassen ego-positie benaderd, gelijkwaardig en vanuit het hier en nu, dan had ik niets voorgekauwd. Dan was ik met schetsen gekomen in plaats van kant-en-klare plannen en had ik ze om input gevraagd. Ze waren daardoor mede-eigenaar geworden en konden het enthousiasme voelen dat ik zelf voelde. Dan had het mij veel minder energie gekost. Door allerlei overenthousiast getrek aan dode paarden was ik overspannen geraakt en was ik tot de conclusie gekomen dat leidinggeven niets voor mij was. Misschien snap je nu wat een waardevol toverstokje ik in dit gereedschap zie. Je kunt er écht patronen mee doorbreken.

Weg met die besluiten over jezelf

Een ander indrukwekkend gereedschap vond ik het onderzoeken van het script. In de eerste zeven levensjaren nemen we besluiten over onszelf, over ons gedrag. Dat wat beloond werd, was goed, en dat wat afgestraft werd, was slecht, in ons kinderbrein. Zo kozen we het gedrag dat ons toen de beste overlevingskansen gaf. “Jij bent ons vrolijke zonnetje” zorgde ervoor dat ik dit nog altijd ben, in elke situatie, ook als ik me dat van binnen niet voel. Zijn deze scriptbesluiten belemmerend voor je, dan kun je op elk moment in je leven deze besluiten heroverwegen. Dus ben jij altijd zo serieus, zo lief en meegaand, zo onhandig of zal jij nooit slagen? Bedenk dan eens wie jou dit heeft wijsgemaakt en of het wel klopt. Breek met zo’n overtuiging en je voelt je bevrijd. Bijzonder om in de groep te zien hoe steeds meer mensen zo’n bevrijding voelden.

Smullen

Kookt Odyl vandaag? Dit werd al snel de eerste vraag van elke opleidingsdag. Odyl toverde voor ons de meest geweldige warme lunches op tafel. Deze lunches illustreren de liefdevolle zorg van 5d: Een jaarprogramma dat nergens rammelt. Tussen de vaak emotionele en diepgravende coachingsopdrachten even een energizer: verstoppertje doen, onze armen in de knoop leggen, namenspelletjes om op te frissen. Twee docenten die aandacht hebben voor het persoonlijke leerproces van iedere deelnemer en zelf ook eerlijk zijn over hun worstelingen.  Een sfeer waarin je je vrij kon voelen alles te delen en waarin je leerde goed voor jezelf en je mede-deelnemers te zorgen, omdat je intensief met jezelf aan de slag gaat. We leerden de coachtechnieken toe te passen door ze op elkaar uit te proberen, en dan ontkom je er niet aan dat je jezelf flink tegenkomt.

Geen resultaatverplichting

Het gouden kistje werd steeds voller en we oefenden alle technieken grondig. Iedereen had een coachee, een proefpersoon en daarop oefende je dan ‘voor het echie’. Spannend, want dan merkte ik ook dat ik nog in een leerproces zat en dat het soms nog best geklungel was. “Een coach (of een coachende leidinggevende) heeft een inspanningsverplichting, geen resultaatverplichting” leerden we. Dat moet ik in de toekomst nog heel vaak tegen mezelf gaan zeggen, want ik merkte steeds weer hoe blij ik was als ik ‘resultaten boekte’ met mijn coachee. Maar dit is mijn valkuil: resultaten boeken betekende bij mij vooral een blije coachee aan het einde van een coachgesprek. Dat komt uit mijn wens altijd vrolijkheid te brengen. Maar wie zegt dat bij een verdrietige of gefrustreerde coachee niet veel meer een proces op gang is gebracht?

Niet meer stuiteren

In het laatste blok van dit mooie, leerzame, intensieve jaar lukte het me eindelijk: ik nam niet meer het initiatief voor het vormen van groepjes. Elke keer werd ik heel blij verrast als anderen naar mij toe kwamen. Ik hoorde erbij! Ik heb geleerd dat ik niet altijd hoef rond te stuiteren van enthousiasme en voor anderen hoef te werken. Afwachten en een ander de ruimte geven kan heel waardevol zijn. Mijn coachées hebben straks hun eigen proces en gaan het niet op mijn manier doen, hoe lastig dat ook is. Het volgen van de anderen in de groep was minstens zo leerzaam. Een heleboel nieuwe inzichten, waarvoor ik heel dankbaar ben. Ik weet dat ik mezelf nog heel vaak ga tegen komen. Dat er nog meer moois in dat gouden kistje zit weet ik ook, kom maar op met dat volgende leerjaar!

Ineke Beemsterboer