De eerste drie dagen van Coachend leiding geven leerjaar 3  

Vloekend staat mijn partner kopjes in de vaatwasser te proppen. Het past net niet. Ze is al een tijdje aan het vloeken op alles. Mijn gebruikelijke reactie volgt: ik ga mopperen op haar gemopper. Ik voel me schuldig naar de kinderen toe: ik heb niet gezorgd voor een gezellige sfeer. Een dag eerder is het onderwerp ‘schuld’ langs gekomen in mijn opleiding Coachend leiding geven leerjaar 3 en ik weet wat mijn volgende stap kan zijn: mezelf vergeven voor mijn aandeel, excuus maken, nieuw gedrag inzetten, de verantwoordelijkheid voor haar deel bij mijn partner laten. Eerst doe ik niets van dat alles. Ik ben boos en blijf boos.  Zij: “sorry, dat ik chagrijnig deed”, “nee, ik sorry”. Ik leg uit dat ik me juist had voorgenomen niet in haar boosheid mee te gaan, maar dat dit niet gelukt was. We zijn in één klap allebei niet meer boos.

Verantwoordelijkheid nemen

Deze eerste drie dagen van de opleiding gaan onder andere over verantwoordelijkheid nemen. Wat ligt in jouw cirkel van invloed, wat is jouw aandeel in een probleem en hoe kun je daarin verantwoordelijkheid nemen? Hoe laat je het probleem of het aandeel van de schuld van de ander bij de ander? Doordat we als coaches in opleiding steeds onze eigen ervaringen als voorbeeld nemen en elkaar daarop coachen als oefening, begrijp ik steeds meer hoe dat er in het echte leven uit ziet, dat verantwoordelijkheid nemen. Confronterend is het ook, want dat kan ik niet zo goed, ‘iets bij de ander laten’. Ik los het liefst ook nog steeds de problemen op van mijn medestudenten en dat is juist niét de taak van een coach. Met oprechte interesse luisteren en doorvragen, gereedschappen aanreiken, waardoor de ander zélf aan de slag kan met het probleem, dat is wat een coach kan doen.

De veilige sfeer van 5d

We oefenen een coachgesprek. Iemand werpt zich op als ‘coachee’ en een ander is coach. De rest van het groepje, inclusief een van de docenten, luistert en geeft feedback. Heel leerzaam, zo’n ronde-tafel-sessie, want zo leer je ook van de valkuilen of  mooie insteken van anderen. Poeh, wat is die eerste coach goed zeg. Alsof ze het al jaren doet. Nu mag ik het overnemen. En oei, daar had ik me even op verkeken. Het is een nieuwe invalshoek die we uitproberen en dat is nog niet zo makkelijk. Ik loop vast en de docent legt uit wat er gebeurde. Ik vind het jammer dat ik het niet zo geweldig doe als mijn voorgangster. Maar toch, ik merkte dat al in het vorige leerjaar: 5d weet een sfeer te creëren die zo veilig is dat fouten maken oké voelt.

In de rij bij de bakker

In dit leerjaar werken we verder aan ons persoonlijk leiderschap, aan onze groei en ontwikkeling. Pas als we onze eigen thema’s duidelijk hebben en belemmerende patronen doorbreken kunnen we een ander goed coachen. We ondergaan zelf het proces dat we straks bij een ander gaan begeleiden als coach of coachend leidinggevende. Verantwoordelijkheid nemen tegenover slachtofferschap is een van de dingen die ons daarbij gaan helpen, leren we op dag 1. Opeens hoor ik overal om me heen ‘slachtoffertaal’. Ik krijg zin om in de rij bij de bakker tegen een mevrouw te zeggen: “dat slachtoffergedrag zit u in de weg hoor!”. Haha, ze zou me heel raar aankijken. Het zou trouwens ook geen voorbeeld zijn van ‘iets bij de ander laten’: ik heb geen schuld of verantwoordelijkheid in het gedrag van deze mevrouw. 

Cadeautje aan mezelf

We krijgen verschillende oefeningen om te broeden op de thema’s in ons leven waarmee we nog iets te doen hebben. Als het goed is komt daar één centraal thema uit naar boven drijven dat als rode draad door ons leven loopt. Gedurende deze eerste drie dagen komt inderdaad dat van mij steeds duidelijker naar voren. Ik voel me verplicht om met iedereen om me heen een band te gaan. Inclusief alle ouders op school, buren in de straat en het personeel van de buurtsuper. Het voelt niet als vrije keuze. Dus mijn voornemen is daar vrije keuzes in te gaan maken. Het voelt goed om met dit soort veranderingen bezig te zijn. Patronen doorbreken, nieuw gedrag uitproberen en groeien door het effect hiervan: het is hard werken maar voelt als cadeautje aan mezelf. En mijn partner is voorlopig proefkonijn, als zij bijvoorbeeld staat te vloeken boven de afwasmachine…

Ineke Beemsterboer